aarde

Aarde (planeet)

 

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 
Ga naar: navigatie, zoeken
Aarde
Blik op het Oostelijk halfrond met India (midden), het Arabisch Schiereiland (Saoedi-Arabië) en Afrika (links), de Indische Oceaan (onder), Australië (rechtsonderaan) en Azië (boven en rechts).
Blik op het Oostelijk halfrond met India (midden), het Arabisch Schiereiland (Saoedi-Arabië) en Afrika (links), de Indische Oceaan (onder), Australië (rechtsonderaan) en Azië (boven en rechts).
Symbool Earth symbol.svg
Type Planeet
Aardse planeet
Overige aanduidingen Wereld, Sol III, Tellus, Terra
Fysische gegevens
Aantal manen 1
Omtrek 40.075 km (equatoriaal)
Diameter 12.756 km
Massa 5,9742×1024 kg
Valversnelling 9,780 tot 9,832 m/s2
Dichtheid (ρ) 5,515 g/cm3
Rotatietijd 23 uur, 56 minuten en 04 seconden
Albedo 36,7%
Hoek omwentelingsas 23,439281°
Fysische samenstelling 35% Fe, 29% O, 15% Si, 13% Mg, 2,5% Ni, 2% S, 1,2% Ca, 1,1% Al en 0,2% overige stoffen
Samenstelling kern Nikkelijzer
Afplatting 0,0033528
Baangegevens
Perihelium 0,98 AE
Aphelium 1,02 AE
Halve lange as (a) 1,0000026 AE
Excentriciteit (e) 0,016710219
Lengte klimmende knoop (Ω) 348,73936
Periode (P) 1,0000175 jaar
Inclinatie (i) 1,57869°
Waarnemingsgegevens
Afstand tot de zon 149,6×106 km (~ 1 AE)
Atmosferische gegevens
Luchtdruk Gem. 1.013,25 hPa
Samenstelling 78,09% N2, 20,94% O2, 0,93% Ar, 0,04% CO2, 1% waterdamp en sporengassen
Temperatuur Gem. 287 K
Portaal  Portaalicoon   Astronomie

De Aarde (soms de wereld of Terra genoemd) is vanaf de Zon gezien de derde planeet van ons zonnestelsel. Hierin behoort ze tot de naar haar genoemde "aardse planeten", waarvan ze zowel qua massa als qua volume de grootste is. Op de Aarde komt leven voor: ze is de woonplaats van miljoenen soorten organismen.[1] Of ze daarin alleen staat is onduidelijk, maar in de rest van het heelal zijn tot nog toe nergens sporen van leven, nu of in het verleden, gevonden. Radiometrische dateringen hebben uitgewezen dat de Aarde 4,57 miljard jaar geleden is ontstaan[2] en het leven maximaal 1 miljard jaar daarna.[3] Sinds het ontstaan van leven op Aarde heeft de biosfeer (het leven) de aardatmosfeer zuurstofrijk gemaakt, zodat aerobe organismen er kunnen overleven, en de ozonlaag kon ontstaan. Die beschermt het aardoppervlak tegen schadelijke ultravioletstraling, zodat leven op het land mogelijk is.[4]

Het aardoppervlak is voor 71% bedekt met water in de vorm van zeeën en oceanen, de rest bestaat uit continenten en eilanden. Water is noodzakelijk voor het overleven van alle bekende levensvormen.

De lithosfeer, de buitenste laag van de vaste Aarde, is verdeeld in een aantal rigide platen of schollen, die op een geologische tijdschaal (over miljoenen jaren) langzaam over het aardoppervlak bewegen. Deze beweging veroorzaakt de vorming van gebergten en vulkanisme. Onder de lithosfeer bevindt zich de langzaam convecterende aardmantel. De stroming in de mantel veroorzaakt de bewegingen van de platen en vulkanisme aan het aardoppervlak. Onder de mantel bevinden zich een vloeibare buitenkern (waarin het aardmagnetisch veld wordt opgewekt) en een vaste binnenkern. Dit magnetisch veld beschermt het leven tegen de zonnewind en kosmische straling.

De Aarde draait om de Zon in dezelfde tijd dat ze 366,26 maal om haar eigen as draait. Deze tijdsduur wordt een siderisch jaar genoemd. Omdat de rotatie van de Aarde om haar as en de baan van de Aarde om de Zon dezelfde richting volgen (vanaf de noordpool gezien tegen de wijzers van de klok in) is de lengte van het jaar in zonnedagen gemeten precies één dag korter, namelijk 365,26 dagen.

De aardas maakt een hoek van 23,439281° met het vlak waarin de aardbaan ligt, wat de seizoenen veroorzaakt. De Aarde heeft één natuurlijke satelliet, de Maan, die vlak na de vorming van de Aarde moet zijn ontstaan. De aantrekkingskracht van de Maan veroorzaakt getijden in de oceanen, stabiliseert de hellingshoek van de aardas en doet de rotatiesnelheid van de planeet langzaam afnemen.